Hợp đồng tương lai là một trong những công cụ tài chính phổ biến trong thị trường đầu tư. Với tiềm năng sinh lời cao và các đặc điểm nổi bật, hợp đồng này đã thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về hợp đồng tương lai.
1. Hợp Đồng Tương Lai Là Gì?
Khái Niệm
Hợp đồng tương lai (Futures Contract) là một thỏa thuận chuẩn hóa giữa bên mua và bên bán để giao dịch một tài sản hoặc hàng hóa vào một thời điểm xác định trong tương lai, với mức giá đã thỏa thuận tại thời điểm ký hợp đồng. Hợp đồng này có thể áp dụng cho nhiều loại hàng hóa như nông sản, kim loại quý, dầu mỏ, tiền tệ, và chỉ số chứng khoán.
Hợp Đồng Tương Lai Chỉ Số Chứng Khoán
Đây là một loại hợp đồng tương lai mà tài sản cơ sở là chỉ số chứng khoán cụ thể, chẳng hạn như VN-Index hoặc S&P 500. Hợp đồng này được thiết kế và quản lý theo các quy định nghiêm ngặt từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Các yếu tố quan trọng của hợp đồng này bao gồm:
- Tài sản cơ sở: Là chỉ số chứng khoán cụ thể.
- Hệ số nhân: Giá trị được quy đổi thành tiền.
- Đơn vị niêm yết giá: Tính bằng số điểm của chỉ số.
- Bước giá: Được quy định cho từng loại hợp đồng.
- Phương thức thanh toán: Chỉ thanh toán bằng tiền.
Ví Dụ Thực Tế
Giả sử, Công ty C ký hợp đồng bán 20 tấn cà phê cho Công ty D vào ngày 01/09/2022 với mức giá 150.000 VNĐ/kg. Đến tháng 10/2022, giá cà phê trên thị trường tăng lên 170.000 VNĐ/kg. Công ty C sẽ có hai phương án:
- Giao hàng cho Công ty D theo giá đã thỏa thuận là 150.000 VNĐ/kg.
- Yêu cầu Công ty D thanh toán số tiền chênh lệch 20.000 VNĐ/kg cho 20 tấn cà phê, tức là 400 triệu VNĐ.
2. Đặc Điểm Của Futures Contract
- Tính Chuẩn Hóa: Hợp đồng tương lai được niêm yết và giao dịch trên cơ sở chứng khoán phát sinh với các điều khoản rõ ràng.
- Bù Trừ và Ký Quỹ: Các bên tham gia hợp đồng đều phải thực hiện ký quỹ để đảm bảo nghĩa vụ thanh toán.
- Dễ Đóng Vị Thế: Nhà đầu tư có thể đóng vị thế bất kỳ lúc nào bằng cách tham gia vị thế ngược lại.
- Đòn Bẩy Tài Chính: Hợp đồng tương lai cho phép nhà đầu tư kiếm lợi nhuận lớn hơn so với việc đầu tư trực tiếp vào tài sản cơ sở.
- Tính Thanh Khoản Cao: Dễ dàng mua hoặc bán hợp đồng trong thời gian ngắn.
- Tính An Toàn Cao, Rủi Ro Thấp: Các quy định cụ thể ràng buộc quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia.
3. Ưu và Nhược Điểm của Hợp Đồng Tương Lai
3.1 Ưu Điểm
- Tính Thanh Khoản Cao
Hợp đồng tương lai là một loại chứng khoán phái sinh được chuẩn hóa, được giao dịch và niêm yết tập trung trên Sở Giao dịch Chứng khoán. Điều này tạo ra tính thanh khoản cao, giúp người mua và người bán dễ dàng thực hiện giao dịch. Ngoài ra, việc công khai thông tin về giá cả, khối lượng giao dịch cũng góp phần làm cho thị trường trở nên minh bạch, từ đó tăng cường khả năng thanh khoản.
- Lợi Thế Đòn Bẩy
Khi tham gia giao dịch hợp đồng tương lai, nhà đầu tư có thể thu được lợi nhuận hấp dẫn chỉ với một khoản tiền ký quỹ nhỏ hơn nhiều so với giá trị của hợp đồng. Điều này cho phép nhà đầu tư tận dụng đòn bẩy tài chính để gia tăng mức sinh lời, thường cao hơn so với việc đầu tư trực tiếp vào thị trường cơ sở.
- Công Cụ Bảo Hộ Trên Thị Trường Tài Chính
Hợp đồng tương lai có khả năng giúp nhà đầu tư quản lý rủi ro hiệu quả trong trường hợp giá tài sản cơ sở biến động không mong muốn. Bằng cách bán hợp đồng tương lai, những nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu trên thị trường cơ sở có thể hạn chế thua lỗ trong những giai đoạn thị trường giảm điểm.
3.2 Nhược Điểm
- Phù Hợp với Nhà Đầu Tư Lướt Sóng
Hợp đồng tương lai thường phù hợp hơn với những nhà đầu tư có chiến lược lướt sóng và có thời gian theo dõi bảng điện và biểu đồ thị trường thường xuyên. Điều này có thể không thuận lợi cho những nhà đầu tư bận rộn hoặc không có nhiều thời gian.
- Rủi Ro Cao từ Đòn Bẩy
Mặc dù đòn bẩy tài chính có thể mang lại lợi nhuận lớn, nhưng nó cũng tiềm ẩn rủi ro cao. Nếu dự báo về sự biến động giá tài sản cơ sở không chính xác, nhà đầu tư có thể chịu thua lỗ lớn. Mức thua lỗ tính theo tỷ lệ phần trăm trên số vốn đầu tư ban đầu có thể cao hơn rất nhiều so với mức sinh lời dự kiến.
- Hạn Chế Khả Năng Tận Dụng Biến Động Thị Trường
Khi sử dụng hợp đồng tương lai như một công cụ bảo vệ danh mục đầu tư, nhà đầu tư có thể bị hạn chế trong việc tận dụng những biến động giá có lợi trên thị trường. Điều này có thể làm giảm cơ hội sinh lời trong những điều kiện thị trường thuận lợi.
4. So Sánh Hợp Đồng Kỳ Hạn và Hợp Đồng Tương Lai
Giống Nhau
Cả hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng tương lai đều là công cụ phái sinh phụ thuộc vào giá tài sản cơ sở.
Khác Nhau
| Tiêu Chí | Hợp Đồng Kỳ Hạn | Hợp Đồng Tương Lai |
| Tiêu Chuẩn Hóa | Không được tiêu chuẩn hóa | Được tiêu chuẩn hóa |
| Địa Điểm Giao Dịch | Niêm yết trên sàn OTC | Niêm yết trên thị trường tập trung |
| Thời Điểm Thanh Toán | Thanh toán vào thời điểm giao hàng | Thanh toán lỗ lãi theo ngày |
| Rủi Ro và Tính Thanh Khoản | Rủi ro cao hơn | Tính thanh khoản cao và rủi ro thấp |
| Tài Sản Thế Chấp | Có thể thế chấp bất kỳ tài sản nào | Được chuẩn hóa về khối lượng và giá trị |
5. Kết Luận
Với cái nhìn tổng quan về hợp đồng tương lai, nhà đầu tư sẽ có cơ hội khai thác các tiềm năng trên thị trường phái sinh, từ đó xây dựng những chiến lược đầu tư hợp lý. Hy vọng bài viết đã cung cấp những thông tin hữu ích giúp nhà đầu tư đưa ra những quyết định đầu tư thông minh và hiệu quả hơn.
Đọc thêm:
