Thuế Giá Trị Gia Tăng (GTGT), còn được gọi là thuế VAT (Value-Added Tax), là một loại thuế phổ biến mà mọi doanh nghiệp và hộ cá nhân kinh doanh cần nắm rõ để thực hiện kê khai và nộp thuế theo đúng quy định của pháp luật. 

Bài viết này sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quan nhất về thuế GTGT, từ định nghĩa, đặc điểm, vai trò cho đến cách tính và kê khai thuế.

1. Tổng quan về Thuế VAT

1.1. Thuế VAT là gì?

Thuế GTGT là thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa và dịch vụ phát sinh trong quá trình sản xuất, lưu thông và tiêu dùng. Định nghĩa về thuế GTGT được quy định tại Điều 2 Luật số 13/2008/QH12.

Người tiêu dùng sẽ là người chịu thuế cuối cùng khi mua hàng hóa, dịch vụ, trong khi các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất sẽ là người nộp thuế vào ngân sách nhà nước thông qua việc cộng thuế vào giá bán.

1.2. Đặc điểm của Thuế GTGT

Thuế GTGT có bốn đặc điểm chính:

• Thứ nhất: Đây là loại thuế gián thu, tức là thuế do người tiêu dùng cuối cùng chịu, nhưng được nộp bởi cơ sở sản xuất, kinh doanh.
• Thứ hai: Thuế GTGT là thuế tiêu dùng nhiều giai đoạn không trùng lặp. Mỗi giai đoạn trong chuỗi sản xuất và tiêu dùng chỉ tính thuế trên phần giá trị tăng thêm của giai đoạn đó.
• Thứ ba: Thuế GTGT được áp dụng theo nguyên tắc điểm đến, có nghĩa là thuế áp dụng cho hàng hóa, dịch vụ phục vụ cho mục đích tiêu dùng nội địa, bất kể nguồn gốc xuất xứ.
• Thứ tư: Thuế GTGT có phạm vi điều tiết rộng, áp dụng cho hầu hết hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế.

2. Vai trò của Thuế VAT

Thuế GTGT có một số vai trò quan trọng như sau:

• Nguồn thu quan trọng cho Ngân sách nhà nước: Thuế VAT là nguồn thu lớn giúp Chính phủ duy trì và phát triển các hoạt động công cộng.
• Khuyến khích xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ: Chính sách thuế hợp lý sẽ thúc đẩy doanh nghiệp xuất khẩu.
• Thúc đẩy thực hiện chế độ hạch toán và sử dụng hóa đơn: Thuế GTGT yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ các thủ tục kế toán.
• Điều tiết thu nhập: Thuế VAT góp phần điều tiết thu nhập của tổ chức, cá nhân tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ chịu thuế.

3. Đối tượng áp dụng Thuế GTGT

Các hàng hóa và dịch vụ chịu thuế GTGT được phân loại thành ba nhóm chính:

Căn cứ theo Điều 8 Luật Thuế GTGT 2008, các đối tượng chịu thuế sẽ được chia thành các loại sau:

• Đối tượng chịu thuế suất 0%: Hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu, hoạt động xây dựng ở nước ngoài, vận tải quốc tế.
• Đối tượng chịu thuế suất 5%: Một số hàng hóa và dịch vụ thiết yếu.
• Đối tượng chịu thuế suất 10%: Hầu hết hàng hóa, dịch vụ thông thường.
• Đối tượng chịu thuế suất 8%: Một số hàng hóa, dịch vụ đang áp dụng thuế suất 10%.

Theo các quy định pháp luật, các loại hàng hóa và dịch vụ không chịu thuế GTGT bao gồm sản phẩm nông nghiệp chưa chế biến, một số dịch vụ xã hội, y tế, giáo dục.

Một số đối tượng không phải thực hiện nghĩa vụ kê khai nộp thuế GTGT sẽ được quy định cụ thể trong các văn bản pháp luật.

4. Cách tính Thuế VAT

Có hai phương pháp chính để tính thuế VAT:

4.1. Phương pháp khấu trừ

Phương pháp này áp dụng cho các đơn vị kinh doanh thực hiện đầy đủ chế độ kế toán và hóa đơn chứng từ. Công thức tính như sau:

số thuế vat cần nộp = số thuế vat đầu ra − số thuế vat đầu vào

Trong đó:

• Số thuế VAT đầu ra là giá bán của sản phẩm/dịch vụ nhân với thuế suất.
• Số thuế VAT đầu vào là tổng số thuế GTGT đã ghi trên hóa đơn mua hàng.

4.2. Phương pháp trực tiếp

Áp dụng cho doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ đồng. Công thức tính như sau:

Số thuế VAT cần nộp = Tỷ lệ % × Doanh thu

Tỷ lệ % cụ thể cho từng loại dịch vụ và hàng hóa sẽ được quy định bởi pháp luật.

5. Hướng dẫn kê khai nộp Thuế Giá Trị Gia Tăng

Để kê khai thuế GTGT, doanh nghiệp thực hiện theo các bước sau:

1. Xác định phương pháp tính thuế GTGT (khấu trừ hay trực tiếp).
2. Xác định kỳ kê khai thuế (theo tháng hay quý).
3. Lập tờ khai thuế GTGT và nộp cho cơ quan thuế.
4. Thực hiện quyết toán thuế theo quy định.
5. Hoàn thuế GTGT nếu có.

6. Giải đáp một số thắc mắc về Thuế GTGT

6.1. Thuế GTGT 0% khác gì miễn thuế GTGT?

• Không chịu thuế GTGT: Các hàng hóa không chịu thuế hoàn toàn, không cần kê khai và không được khấu trừ thuế đầu vào.
• Thuế GTGT 0%: Hàng hóa vẫn phải kê khai thuế, và doanh nghiệp được khấu trừ thuế đầu vào.

6.2. Ai là người nộp thuế GTGT?

Người nộp thuế GTGT là tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa và dịch vụ chịu thuế.

6.3. Ai là người chịu thuế GTGT?

Người tiêu dùng cuối cùng chính là người chịu thuế GTGT, dù doanh nghiệp là người nộp thuế cho cơ quan nhà nước.

Hy vọng rằng những thông tin trên đây sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn rõ hơn về thuế Giá Trị Gia Tăng (GTGT). Việc nắm rõ các quy định về thuế sẽ giúp các doanh nghiệp và hộ cá nhân kinh doanh thực hiện đúng trách nhiệm với Nhà nước và tối ưu hóa lợi ích kinh tế của mình.

Đọc thêm:

• Rủi ro suy thoái tài chính, nhà đầu tư Crypto cần chuẩn bị những gì?
• Dân chơi crypto cần làm gì nếu kinh tế suy thoái?
• Chu kỳ kinh tế là gì? Bí kíp đầu tư crypto hiệu quả trong từng chu kỳ kinh tế